การยศาสตร์ อ่านว่า กา-ระ-ยะ-สาด ภาษาอังกฤษใช้คำว่า ergomonics เป็นคำที่มาจากภาษากรีก “ergon” หมายถึงงาน “nomos” หมายถึงกฎตามธรรมชาติ เมื่อรวมกันจึงหมายถึง “ศาสตร์แห่งการทำงาน” คือการปรับเปลี่ยนสภาพงานให้เหมาะกับผู้ปฏิบัติงาน เป็นการปรับปรุงสภาพการทำงานอย่างเป็นระบบ ลดความเสี่ยงหรืออันตรายจากอุบัติเหตุในการทำงานนั่นเอง
สาเหตุที่ทำให้เกิดการบาดเจ็บขณะทำงาน
หากศึกษาและทำความเข้าใจเรื่องการยศาสตร์ สามารถลดสาเหตุที่ทำให้เกิดการบาดเจ็บขณะทำงานลงได้ ไม่ว่าจะเป็น
- สภาพการทำงานที่ไม่เหมาะสม เช่น แสงมืดหรือจ้าเกินไป เสียงดังรบกวนขณะทำงาน อุณหภูมิโดยรอบร้อนหรือเย็นจัด มีแรงสั่นสะเทือนรบกวนตลอดเวลา
- อุปกรณ์ เครื่องจักร เครื่องมืออำนวยความสะดวกต่างๆ มีขนาดและสัดส่วนไม่เหมาะสมกับผู้ใช้งานขณะที่กำลังปฏิบัติงานอยู่
- ทำงานด้วยท่าทาง หรืออิริยาบทที่ฝืนธรรมชาติ เช่น บิดงอข้อมือ โค้งข้อศอก งอแขน จับหรือยกสิ่งของขึ้นลงผิดท่า ก้มศีรษะ ก้มหลัง เอี้ยวตัวผิดรูป หรือการยกแขนหรือเอื้อมจับสิ่งของผิดจังหวะ เป็นต้น
ปัญหาที่พบบ่อยในที่ทำงาน
ปัญหาด้านการยศาสตร์ที่เกิดขึ้นบ่อยครั้งในที่ทำงาน ซึ่งส่งผลกระทบต่อสุขภาพทั้งระยะสั้น และระยะยาว ทำให้ร่างกายมีอาการเจ็บป่วยตามมา มีดังนี้
- การบาดเจ็บหรือเกิดอุบัติเหตุจากการยกหรือเคลื่อนย้ายของหนัก ร้ายแรงสุดอาจทำให้เป็นอัมพาต พิการ หรือเสียชีวิตได้
- การบาดเจ็บจากท่าทาง หรืออิริยาบถในการทำงาน ทำให้เกิดอาการเมื่อยล้า ปวดต้นคอ ปวดข้อ ปวดหลังตามมาได้
แนวทางแก้ไขตามหลักการยศาสตร์
เมื่อทราบปัญหาที่พบได้บ่อยแล้ว ควรเริ่มจริงจังในการปรับเปลี่ยนสภาพแวดล้อมและพฤติกรรมขณะทำงานในทันที ไม่ว่าจะเป็น
- จัดวางสิ่งของให้เป็นระบบระเบียบ ไม่เกะกะทางเดิน
- หากต้องยกสิ่งของที่น้ำหนักเยอะ ควรหาอุปกรณ์ช่วย หรือเครื่องทุนแรงแทนการยกเอง หากจำเป็นต้องยกเอง ควรวางสิ่งของให้อยู่ในระดับที่ไม่สูงหรือต่ำจนเกินไป เพราะอาจเกิดอาการบาดเจ็บตามมาได้
- ปรับแสงสว่างในที่ทำงานให้เพียงพอ เพื่อป้องกันอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้นได้
- เพิ่มบรรยากาศที่ดีในการทำงาน เช่น ปรับอุณหภูมิขณะทำงานให้พอดี ลดสาเหตุที่ก่อให้เกิดเสียงหรือแรงสั่นสะเทือนรบกวนขณะทำงาน
- ปรับความสูงของโต๊ะทำงานและเก้าอี้นั่ง ให้พอดีกับสรีระและสัดส่วนของผู้ปฏิบัติงาน
- หากเก้าอี้นั่งที่ใช้อยู่นั่งไม่สบาย หรือนั่งนานๆ แล้วปวดเมื่อยหลัง แนะนำให้หาเบาะสุขภาพหรือแผ่นรองนั่งดีๆ มาใช้ เพราะจะช่วยปรับสรีระขณะนั่งให้ถูกต้อง ลดอาการปวดเมื่อยตามมาได้ด้วย
- หากต้องทำงานในบริเวณที่เสี่ยงต่อการเดินไปเตะหรือโดนของมีคม ควรหารองเท้าดูแลและปกป้องเท้าไว้ด้วย รองเท้าที่ใส่ควรหุ้มบริเวณปลายเท้าได้มิดชิด หากต้องสวมใส่เป็นเวลานานควรเลือกรองเท้าสุขภาพที่ใส่แล้วสบาย ระบายอากาศได้ดี
สรุป
การยศาสตร์ จะช่วยเพิ่มคุณภาพชีวิตของเราได้ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว เพราะฉะนั้นสิ่งที่ทุกคนควรทำมากที่สุดคือ หมั่นสำรวจสภาพแวดล้อมรวมถึงอุปกรณ์เครื่องใช้ต่างๆ ในที่ทำงาน ว่ามีความเสี่ยงที่จะทำให้เกิดการบาดเจ็บขณะทำงานหรือไม่ ที่สำคัญอย่าปล่อยให้ตัวเองเคยชินกับการนั่งทำงานผิดท่า เพราะวันนึงอาจส่งผลร้ายแรงต่อสุขภาพตามมาได้ค่ะ
ด้วยความห่วงใยจาก Chivit-D by SCG
อ้างอิง
pinthong-group.com
petcharavejhospital.com/th/Article
jorportoday.com/workplace-ergonomics-benefits
